ხალხური მუსიკა ისტორიამდელი წარსულიდან იღებს სათავეს. ვოკალური (ძირითადადსასიმღერო), საკრავიერი და ვოკალურ-საკრავიერი. ხალხური შემოქმედების ტრადიციები უაღრესისიმყარით გამოირჩევა, თუმცა იგი როგორც წესი, წერილობითი ფორმით არ ფიქსირდებოდა დაძირითადად საშემსრულებლო მემკვიდრეობით გადმოიცემოდა.

   ხალხურ მუსიკას, პროფესიულის მსგავსად, ჰყავს თავისი ავტორი, თუცა ანონიმური. თითოეულშემსრულებელს თავისი ნიჭის, გემოვნებისა და საშემსრულებლო ოსტატობის შესაბამისადგარკვეული კორექტივი შეჰქონდა ამა თუ იმ მუსიკალურ ქმნილებებში და თავისდაუნებურად ხელსუწყობდა ვარიანტულობას. შესაბამისად, ხალხური ნაწარმოების თანაავტორებად გვევლინებოდნენშემსრულებლები, კონკრეტული ავტორი კი უცნობი რჩებდოდა, რაც ხალხური მუსიკის მთავარითვისებაა. ზემო აღნიშნულსავე საფუძველზე ხალხური მუსიკის მეორე არსებითი თვისებააიმპოვიზაციულობა, რითაც იგი განსხვავდება პროფესიული მუსიკოსისაგან. ხალხური მუსიკალურიშემოქმედების შექმნა-განვითრებაში დიდ როლს ასრულებდნენ სხვადასხვა ეროვნების ე.წ. "ხალხურიპროფესიონალები": მესტვირე, აშუღი, ჟონგლიორი, შპილმანი, აკინი და სხვა. ხალხური მუსიკისათვისდამახასიათებელია ჟანრული მრავალფეროვნება; მას საფუძვლად უდევს ადამიანის მდიდარიშრომითი და ყოფითი მოღვაწეობა, რაც ხალხურ მუსიკას ოდითგანვე ახლავდა. სხვადასხვა ხალხისუაღრესად თავისთავადი, განსხვავებული მუსიკალური კულტურა მაინც ერთნაირად ავლენს ამზოგად ჟანრობრივ კანონზომიერებას. მაგ: მრავალსაუკუნოვანი ქართული ხალხური მუსიკადიალექტებითაც გამოირჩევა (ხევსურული, თუშური, ფშავური, მოხევური, მთიულური, ქართული,კახური, მესხური, იმერული, გურული, მეგრული, რაჭული, ლეჩხუმური, სვანური, ჭანური), მოიცავსყველა იმ მნიშვნელოვან ჟანრს, რომელიც ზოგადკაცობრიული კუთვნილებისაა: შრომის,საყოფაცხოვრებო, საწესო, სარიტუალო, საქორწინო, ლაშქრული, მგზავრული, საისტორიო, საგმირო,სატრფიალო, სახუმარო და საფერხულო სიმღერებს.

   ხალხური მუსიკის განვითარებასთან ერთად ადრინდელი მარტივი სიმღერების და საკრავიერინიმუშების გვერდით ჩნდება უფრო ვრცელი და რთული ვოკალურ თუ საკრავიერო მუსიკის ფორმები.სხვადასხვა ჟანრობრივ წიაღში ყალიბდებოდა მრავალზმიანობისა და რიტმიკის განსხვავებულიტიპები. ეს პროცესიც თვალნათლივაა ასახული ქართულ ხალხურ მუსიკაში, რომლისთვისაცდამახასიათებელია მეტად ფართო დიაპაზონი. ერთის მხრივ, ვხვდებით უძველესი სასიმღეროშემოქმედებისა და საკრავიერი მუსიკის უმარტივეს ფორმებს (თუშ-ფშავ-ხევსურული ხალხურიმუსიკა), რომლებსაც განსაკუთრებული ადგილი უჭირავთ მსოფლიო ხალხურ მუსიკაში საოცრადმრავალფეროვანი და დახვეწილი საგუნდო მრავალხმიანობის ფორმებით ("ჩაკრულო", "სუფრული", "ცხენისნური", "მხედრული", "ვახტანგური", "'შვიდკაცა", "ალილო", "ლილე", "კვირია" და სხვა.).

   ხალხური მუსიკის შემოქმედების წიაღში შეიქმნა მრავალი საკრავი, რომელთაგან ზოგიერთირომელიმე ერის მკაფიოდ გამოხატული კუთვნულებაა (მაგ: ქართული ჩონგური), ზოგიერთი კისაზიაროა რამდენიმე ეთნიკური ჯგუფისათვის.

   ხალხური მუსიკა პროფესიული მუსიკის საფუძველია, ასევე  ხალხური მუსიკალური საკრავებიდანიღებს სათავეს თითქმის ყველა პროფესიული მუსიკალური საკრავი.  ხალხური ცეკვა ხალხური შემოქმედების ერთ-ერთი უძველესი სახეობაა. ყველაზე ადრინდელურმასობრივ ცეკვად მიჩნეულია მონადირული ცეკვები, რომლებიც ჯერ კიდევ პირველყოფილიადამინების კოლექტიურ შრომასთან – ნადირობასთან კავშირში შეიქმნა. ასეთება ქართული ლენჩილი(სვანეთი), სანადირო – ამირანის ფერხული (სვანეთი). ნადირობითა და მესაქონლეობით დასაქმებულიტომები განსაკუთრებული პატივით ეკიდებოდნენ ცხოველთა სამყაროს, ადიდებდნენ დააღმერთებდნენ მათ. მათ წინამძღოლს – პატრონს, რომლის სურვილზედაც, თითქოსდადამოკიდებული იყო ნადირობის წარმატება, თავდაპირველად მას ცხოველების სახე ჰქონდა(ზოომორფიზმი), შემდგომ კი ადამიანისა (ანთროპომორფიზმი). ანთროპომორფიზმის ნიშნად უნდაჩაითვალოს საქართველოში დღემდე შემორჩენილი ფერხულები. ნადირობის ქალღმერთის –ოქროსთმიანი დალისადმი მიძღვნილი ცეკვა-სიმღერები: "დალი კოჯარს ხელვაჟარე" (დალი კლდეშიმშობიარობს), "ბაიალ ბეთქილ", 'მეთხვარ მარე" და სხვები.

   ხალხი ცეკვაში ასახავდა ცხოველთა თვისებებს, ბაძავდა მათ და სახიერად გადმოსცემდა ცხოველთადა ფრინველთა დამახასიათებელ ქცევებს. ასე შეიქმნა ჩრდილოეთ ამერიკის ინდიელთა ბიზონებსცეკვა, ინდონეზიელთა ვეფხვის ცეკვა, იაკუტების დათვის ცეკვა, პამირელების არწივის ცეკვა,ჩინელებისა და ინდოელების ფარშავანგების ცეკვა, ფინელთა ხარის ცეკვა და სხვა.

   დროთა განმავლობაში ხალხური ცეკვები, საზოგადოების ეკონომიკურიპირობების შეცვლასთან ერთად, სახეს იცვლიდნენ. იქმნებოდა ცეცხლთანდაკავშირებული საწესჩვეულებო ცეკვები. მაგ: შრი- ლანკელთაAცეცხლისცეკვა, ქართული ლამპრობა, ანდა სლავური ფერხულები, დაკავშირებულიარყის ხესთან, ყვავილების გვირგვინების წვნასთან, კოცონის გაჩაღებასთანდა სხვა. იმის გამო, რომ ადამიანი ვერ ხსნიდა ბუნების ზოგიერთ მოვლენასდა ქედს იხდიდა მათ წინაშე, ცეკვებში თანდათანობით ფეხს იკიდებდა მისტიკის ელემენტები,იქმნებოდა ასტრალური სხეულებისადმი მიძღვნილი ფერხულები. ასეთია ქართული "ლილე" (მზესფერხელი), "შუშპარი" (მთვარისადმი მიძღვნილი ცეკვა). რელიგიურ-მისტიკური ფერხულებიდანსაქართველოში აღსანიშნავია - "ლაჟღვაში", "ადრეკილა" და სხვა.

   მიწათმოქმედების განვითარების შემდეგ შეიქმნა ლიტველების მთიბავთა ცეკვა, გუცულების ხესმჭრელთა ცეკვა, მოლდაველების მევენახეთა, უზბეკების მებამბეთა ცეკვები და სხვა. ხალხურცეკვებში ხშირად გამოიკვეთება მებრძოლი სულისკვეთება, გმირობა და სიმამაცე, გადმოცემულიაბრძოლის სცენები. მაგ: ასეთია უძველესი ბერძნული ცეკვები, რომელშიც ფარიკაობის ელემენტებიცცეკვის ხელოვნებასთან არის შერწყმული: ქართული "ხორუმი", "ფარიკაობა", "ზემყრელო" და სხვა. ხალხურ საცეკვაო შემოქმედებაში დიდი ადგილი უჭირავსსიყვარულის თემას. თავდაპირველად იყო ეროტიკული ხასიათის ცეკვები,მოგვიანებით კი სატრფიალო ცეკვებში გამოიხატებოდა კეთილშობილურიგრძნობები, კერძოდ, ქალისადმი მოკრძალებული დამოკიდებულება (მაგ:ქართული ცეკვა "ქართული", პოლონური "მაზურკა", რუსული "კადრილი" დასხვა). დროთა განმავლობაში სხვადასხვა ხალხის წიაღში ჩამოყალიბდა საცეკვაოტრადიცია, მოძრაობათა კოორდინაცია და მუსიკასთან მათი შერწყმის თავისებური ხერხები.

    ზოგი ცეკვა სრულდება მუსიკალური საკრავის აკომპანიმენტით, რომელიც სშირად თვით მოცეკვავესუჭირავს ხელში (მაგ: გარმონი, დოლი, დაირა და სხვა).